Prolog

W wigilię Bożego Narodzenia po zaśnieżonych  ulicach małego  niemieckiego miasteczka w pośpiechu  biegną do domu prezydenta Zilberhausa odświętnie ubrani  goście. Wśród przechodniów i Drosselmeyer – starszy radca sądu, wynalazca i mistrz zabawek. On przygotował wspaniałe bożonarodzeniowe prezenty dla dzieci Zilberhausa – jego chrześniaków Maszy i Fritza. Jednak szczęśliwe oczekiwanie na Boże Narodzenie dla Drosselmeyera przytłoczone jest lękiem: w sposób tajemniczy zniknęła jeden z lalek – Król Myszy.

W domu prezydenta goście Zilberhausa  z niecierpliwością czekają na rozpoczęcie święta. Wreszcie pojawia się przed nimi   błyszcząca światłami choinka noworoczna. W środku uroczystości pojawia tajemniczy gość w  kostiumie czarodzieja. Opowiada  on historię dzielnego księcia, który pokonał Króla Myszy. Obecni entuzjastycznie oglądają jego  lalki taneczne,  które  dokładnie są podobne do prawdziwych  ludzi – Arlekina, Arapa i Różową lalkę. Dzieci rozpoznają w nieznajomym   Drosselmeyera. Masza z radością przyjmuje  podarunek ojca chrzestnego – zabawnego  i niezgrabnego dziadka do orzechów. To nie jest tylko lalką, jest on przeznaczony do rozłupywania orzechów. Zabawa  z dziadkiem do orzechów coraz bardziej fascynuje  Maszę, to już jej  wydaje się, że to w ogóle nie jest zabawka, ale żywy człowiek, chociaż brzydki, ale z delikatną i piękną duszą. Brat Marii, Fritz, swawolnik  i kpiarz, niechcący  łamie dziadka do orzechów. Maria czule pociesza  swego  okaleczonego ulubieńca i delikatnie go kołysze. Ostatni taniec – a goście wychodzą.

Noc. Malutka Masza nie może spać. Przezwyciężając strach, dziewczynka przyszła do sali, aby odwiedzić  dziadka do orzechów. Nagle, w pokoju pojawia Drosselmeyer. To już nie jest tylko dobry ojciec chrzestny, a czarodziej. Po  machnięciu przez niego  ręką wszystko dookoła przeobraża się: ściany się rozsuwają , choinka  zaczyna rosnąć. Wraz z nią  ożywają i rosną zabawki. Nagle spod podłogi  pojawiają się myszy  pod wodzą Króla Myszy. Dziadek do orzechów ustawia w szeregu  ołowianych żołnierzyków i śmiało prowadzi ich do walki. Jednak siły są nierówne. Dziadek do orzechów jest pozostawiony samemu sobie wobec króla myszy i całe  jego świty. Masza jest w rozpaczy: jej   ulubiony jest w niebezpieczeństwie. Dziewczynka rzuca swój pantofelek  na myszy, i one, przerażone uciekają we wszystkich kierunkach. Dziadek do orzechów, magicznie został przekształcony w  pięknego księcia przez Drosselmeyera, który dziękuje swej wybawicielce  i zabiera ją do magicznego królestwa na szczycie.

Masza i dziadek do orzechów – Książę w magicznej łodzi płyną po choinkowym  królestwie. Wraz z nimi, czarodziej Drosselmeyer. Ale skradają się za nimi z tyłu myszy z Królem Myszy i nagle napadają na nich. Dziadek do orzechów – Książę znów odważnie podejmuje walkę i pokonuje wroga. Wszyscy  radośnie świętują zwycięstwo. Masza i dziadek do orzechów  – Książę są szczęśliwi –  oni dotarli do królestwa marzeń. Ale to wszystko to tylko sen… minęła noc noworoczna, a wraz z nią przeminęły się cudowne sny. Masza, poczuła oddech bajecznych marzeń, obudziła się obok własnej choinki, w domu, z lalką – dziadkiem do orzechów na kolanach.